राघोबा काका हे गावातले एक वृद्ध पण मनाने तरुण शेतकरी होते. त्यांचं वय सत्तरच्या वर होतं, पण रोज पहाटे चार वाजता ते उठून शेतात जायचे. तेथील लोक त्यांना “वेडे काका” म्हणायचे, कारण त्यांच्या वयात इतर लोक विश्रांती घेत होते, पण राघोबा काका मात्र दररोज नवनवीन झाडं लावत होते. त्यांचा विशेष भर होता शेवग्याच्या झाडांवर.
गावकरी विचारायचे, “काकांनो, एवढ्या वयात कशाला झाडं लावता? तुम्ही खाणार तरी कधी याच्या शेंगा?”
काका हसून म्हणायचे, “हे झाड मी माझ्यासाठी नाही, माझ्या नातवंडांसाठी लावतोय.”
ते म्हणायचे, “माझ्या आजोबांनी लावलेलं वडाचं झाड आज मी सावलीसाठी वापरतोय, मग मीही काही तरी सोडून जावं ना पुढच्या पिढीसाठी!”
रोज एक झाड, दर महिन्याला ३० झाडं, आणि दर वर्षी जवळपास ३५० झाडं. असे ५ वर्षं चाललं. गावातल्या मोकळ्या माळावर आजूबाजूला शेवग्याचं एक सुंदर जंगल तयार झालं.
लोक अजूनही म्हणायचे, “या झाडांनी काय होणार आहे काका?”
पण एके दिवशी गावावर मोठा दुष्काळ ओढावला. विहिरी कोरड्या पडल्या, शेती कोमेजली, आणि पशुधन मरू लागलं. गावकरी बेचैन झाले. त्याच वेळी, राघोबा काकांनी लावलेली झाडं, पाण्याचा साठा जमिनीखाली टिकवून ठेवत होती. झाडांमुळे जमिनीत ओलावा राहिला होता. त्याच्या मुळ्यांमुळे भूजल साठत राहिलं होतं. काही शेतकऱ्यांनी त्या भागात विहीर खोदली – आणि आश्चर्य! पाणी मिळालं!
तिथून पुढे गावकऱ्यांनी त्या जंगलातल्या शेवग्याचा उपयोग करत शेंगा विकायला सुरुवात केली. काहींनी त्याची पूड करून विक्री केली. महिलांसाठी स्वयंपाकासाठी वापर आणि लहान मुलांसाठी पौष्टिक अन्न बनवू लागले. गावात रोजगार आला.
काकांचे नातवंड आता मोठे झाले होते. त्यांनी राघोबांच्या नावे एक लहानसा उद्यान सुरू केलं – “राघोबा वन”. गावातले लोक आता अभिमानाने त्याला दाखवत: “हे आमच्या काकांचं देणं आहे!”
काकांचं शरीर गेलं, पण त्यांनी लावलेली झाडं अजूनही उभी होती – सावली देत, अन्न देत, आणि प्रेरणा देत.
नैतिक:
आज आपण केलेले छोटे निर्णय उद्याच्या पिढीला मोठं जीवन देऊ शकतात. जेव्हा आपण समाजासाठी काही देतो, तेव्हा आपलं अस्तित्व काळाच्या पुढे टिकून राहतं.
