रंगांचा संवाद

दूर एका रम्य खोऱ्यात, दोन भव्य डोंगर एकमेकांच्या बाजूला उभे होते. एका डोंगरावर हिरवीगार वनराई पसरलेली होती, उंच वृक्ष आणि विविध प्रकारच्या वनस्पतींनी तो नटलेला होता. या डोंगराला ‘हरितगिरी’ असे नाव मिळाले होते. दुसऱ्या डोंगरावर मात्र वेगळेच दृश्य होते. त्यावर विविध रंगांचे अगणित दगड पसरलेले होते – लाल, पिवळे, निळे, केशरी, जांभळे आणि कितीतरी छटांचे! हे रंग इतके सुंदर आणि तेजस्वी होते की जणू कोणीतरी कुशल चित्रकाराने तो डोंगर रंगांनी रंगवून टाकला होता. या डोंगराला ‘रंगशैल’ असे म्हणत.

हरितगिरी नेहमी रंगशैलाकडे थोड्याशा तुच्छतेने पाहत असे. तो आपल्या हिरव्यागार रंगाचा अभिमान बाळगून रंगशैलाला म्हणायचा, “अरे रंगशैल, तुझ्याकडे काय आहे? फक्त हे निर्जीव दगड आणि त्यांचे भडक रंग! माझ्याकडे बघ, कसे जीवन आहे! हिरवीगार झाडी, पक्ष्यांची किलबिलाट आणि शीतल हवा. तुझ्या रंगांना काय अर्थ आहे?”

रंगशैल शांतपणे हरितगिरीचे बोलणे ऐकून घ्यायचा आणि हसून म्हणायचा, “हरितगिरी मित्रा, तूझ्याकडे जीवन आहे हे खरे, पण हे रंग कोठून आले? तुझ्या पानांवरील हिरवळ, फुलांवरील विविध रंग… हे सर्व तर माझ्या रंगांचेच प्रतिबिंब आहेत ना? सूर्यकिरण जेव्हा माझ्या रंगांवर पडतात, तेव्हा तेच तेज तुझ्या पानांना हिरवे आणि फुलांना रंगीत बनवते.”

हरितगिरीला रंगशैलाचे बोलणे पटायचे नाही. तो आपल्या हिरव्या रंगालाच सर्वश्रेष्ठ मानत होता. त्याला वाटायचे, रंगांशिवाय जीवनात काय अर्थ आहे?

असेच अनेक दिवस चालले होते. एक दिवस, त्या खोऱ्यात खूप मोठा दुष्काळ पडला. पावसाचा थेंबही पडला नाही. हरितगिरीची हिरवळ हळूहळू फिकी पडू लागली. झाडे सुकू लागली आणि पक्ष्यांची किलबिलाट कमी झाली. हरितगिरी उदास झाला. त्याचे सौंदर्य आता ओसरले होते.

रंगशैल मात्र त्याच तेजाने उभा होता. त्याच्या रंगांवर सूर्याची किरणे पडत होती आणि ते अधिक तेजस्वी दिसत होते. हरितगिरीने रंगशैलाकडे पाहिले आणि त्याला आश्चर्य वाटले.

“रंगशैल,” हरितगिरी हळू आवाजात म्हणाला, “माझी हिरवळ आता राहिली नाही. मी आता पूर्वीसारखा सुंदर दिसत नाही.”

रंगशैलने सहानुभूतीने उत्तर दिले, “हरितगिरी मित्रा, तू निराश होऊ नकोस. निसर्गाचे चक्र असेच चालते. आता तुझी परीक्षा आहे. तू आतून किती मजबूत आहेस, हे आता दिसेल.”

काही दिवसांनी, आकाशात काळे ढग जमा झाले आणि जोरदार पाऊस सुरू झाला. पावसाच्या पाण्याने हरितगिरीला पुन्हा नवसंजीवनी मिळाली. त्याची सुकलेली झाडे पुन्हा हिरवीगार झाली आणि खोऱ्यात पुन्हा आनंदाचे वातावरण निर्माण झाले.

पण या पावसामुळे रंगशैलाचे रूप थोडे बदलले. पावसाच्या पाण्याने त्याच्या काही दगडांवरील रंग धुतले गेले आणि तो थोडा फिका दिसू लागला. हरितगिरीने हे पाहिले आणि त्याला वाईट वाटले.

“रंगशैल,” हरितगिरी म्हणाला, “माझ्या सौंदर्यासाठी तुझ्या रंगांची गरज होती आणि आता तुझ्या रंगांची काळजी घेण्याची माझी वेळ आहे.”

हरितगिरीने आपल्या मुळांमधून पाणी शोषून घेतले आणि ते हळू हळू रंगशैलाच्या दिशेने पाठवले. त्या पाण्यामुळे रंगशैलाच्या दगडांवरील धूळ आणि माती धुतली गेली आणि त्याचे रंग पुन्हा पूर्वीसारखे तेजस्वी झाले.

त्या दिवसापासून हरितगिरी आणि रंगशैल यांच्यातील मैत्री अधिक घट्ट झाली. त्यांना समजले की दोघेही एकमेकांसाठी महत्त्वाचे आहेत. हरितगिरीच्या जीवनासाठी रंगशैलाचे रंग आवश्यक आहेत आणि रंगशैलाच्या रंगांचे सौंदर्य टिकवण्यासाठी हरितगिरीचे अस्तित्व महत्त्वाचे आहे. निसर्गात प्रत्येक गोष्टीचे स्वतःचे महत्त्व असते आणि एकमेकांच्या मदतीनेच खरे सौंदर्य आणि समतोल टिकून राहतो.

आणि म्हणूनच, त्या रम्य खोऱ्यात हरितगिरीची हिरवळ आणि रंगशैलाचे रंग नेहमी एकत्र नांदत राहिले, एकमेकांना साथ देत राहिले.