एका लहानशा गावात एक सावकार राहत होता. त्याचे नाव भाऊजी होतं. भाऊजी पैशांचा व्यवसाय करत असे. तो गरीब लोकांना पैसे देत असे, पण त्याच्याकडून घेतले जाणारे व्याज इतके जास्त असे की लोक कधी कधी त्याच्यावर नाराज व्हायचे. पण पैशांची गरज भासली की कोणालाही पर्याय नसतो, मग त्याच्याकडे जायचंच लागत असे.
गावात एक शहाणा मुलगा होता, त्याचे नाव राहुल. राहुल खूप हुशार, नम्र आणि शिस्तबद्ध होता. तो त्याच्या वडिलांसाठी दररोज मेहनत करत असे. एक दिवस त्याला अचानक त्याच्या वडिलांसाठी थोडे पैसे तातडीने पाहिजे झाले.
तो घाबरून भाऊजीकडे गेला आणि म्हणाला,
“काका, माझ्या वडिलांना तातडीने पैसे लागतील. कृपया तुम्ही मला थोडे पैसे द्याल का? पण मला व्याज देणं शक्य नाही, माझी परिस्थिती बघून मला मदत करा.”
भाऊजी हसला आणि म्हणाला,
“पैसा देणे सोपे आहे, पण व्याजाशिवाय पैसा कोणाला मिळतो? या व्यवसायात मोफत काहीच मिळत नाही.”
राहुल शांतपणे म्हणाला,
“तुम्हाला व्याज द्यायला हरकत नाही, पण कृपया इतकं जास्त नको. मला तुमचं एक प्रश्न विचारायचं आहे, कृपया उत्तर द्या.”
भाऊजीने मान हलवली.
राहुलने विचारलं,
“काका, तुम्ही इथे लोकांना पैसा देऊन व्याज घेताय. मग तुम्ही स्वतः मोफत काही देता का?”
भाऊजी म्हणाला,
“नाही, व्यवसायात मोफत काही मिळत नाही.”
राहुल हसला आणि म्हणाला,
“मग तुम्ही मला कधी कधी मोफत का हसता?”
भाऊजी थोडा थांबला आणि विचार करू लागला.
राहुल पुढे म्हणाला,
“काका, तुमचं ते हसू म्हणजे तुमची दया आणि मानवी भावना आहेत, आणि ती तुम्ही मोफत देतोस. मग पैशाचा व्याज का इतका जास्त?”
भाऊजीच्या मनात काहीतरी जागृत झालं. त्याला लक्षात आलं की पैशाच्या मागे इतकी लोभ आणि कठोरता ठेवून तो त्याच्या व्यवसायाचा मूळ अर्थ विसरला आहे – म्हणजे लोकांना मदत करणे.
तो म्हणाला,
“मुला, तू खूप हुशार आहेस. तुला मदत करतो आणि तुला व्याज कधीच नाही घेतो.”
राहुल आनंदाने धन्यवादी दिला आणि पैसे घेऊन आपल्या वडिलांना मदत करू लागला.
त्या दिवसापासून भाऊजीने लोकांशी निष्ठेने आणि दयाळूपणे वागायला सुरुवात केली. तो गरजूंना व्याज कमी घेत असे आणि गावात त्याची छवि बदलली.
धडा:
आपल्याला व्यवसाय करताना पण मानवता आणि दया विसरू नये. नम्रता आणि हुशारीने कधीही कठीण गोष्टी सुलभ होतात.
