प्राचीन काळी उत्तर पदेशात उत्तानपाद नावाचा एक राजा होता. त्याच्या दोन राण्या होत्या — सुरूची आणि सुनिती. सुरूची ही राजाची लाडकी राणी होती, त्यामुळे राजा तिच्यावर अधिक प्रेम करायचा. सुनिती ही शांत, सुशील पण दुर्लक्षित राणी होती. तिच्या पोटी ध्रुव नावाचा एक मुलगा झाला होता.
एक दिवस ध्रुव बाळ राजवाड्यात खेळत असताना त्याला आपल्या वडिलांच्या मांडीवर बसायची इच्छा झाली. पण सुरूची राणीने त्याला थांबवले आणि तिरस्काराने सांगितले,
“तू माझ्या पोटी जन्मला नाहीस, त्यामुळे तुला राजसिंहासनाचा अधिकार नाही. जर तुला सिंहासन हवे असेल, तर भगवान विष्णूंची उपासना करून त्यांचं आशीर्वाद घे.”
ही गोष्ट ध्रुवच्या मनाला लागली. तो रडत रडत आपल्या आईकडे गेला. आईने त्याला शांत केले आणि भगवान विष्णूची भक्ती करण्यास सांगितले.
ध्रुवने पाच वर्षांचा असतानाच वनात जाऊन कठोर तप सुरू केले. त्याने एकट्याने जंगलात जाऊन “ॐ नमो भगवते वासुदेवाय” हा मंत्र जपायला सुरुवात केली. त्याचे ध्यान इतके प्रामाणिक आणि दृढ होते की अखेर भगवान विष्णू स्वतः त्याच्या समोर प्रकट झाले आणि त्याला वर मागायला सांगितले.
ध्रुव म्हणाला, “माझ्या मनात आता फक्त तुमचंच दर्शन आहे, मी काही मागणार नाही.” विष्णूंनी त्याला आशीर्वाद दिला – “तू नक्षत्रांमध्ये एक अढळ स्थान प्राप्त करशील.”
ध्रुव पुढे आकाशात ‘ध्रुव तारा’ म्हणून ओळखला जातो — जो स्थिर आणि अचल असतो.
एकाग्रता आणि धैर्य यामुळे स्थायीत्व मिळतं.
